Beleidsplan 2025-2027

Statutaire doelstelling

De statutaire doelstelling van de stichting is als volgt (art.2 van de statuten):

1. De gemeente Vlissingen bijstaan in de ontwikkeling van de maritieme stadswijk ,,Scheldekwartier’’  door op dit voormalige terrein van de Koninklijke Maatschappij ,,De Schelde’’ (KMS), Scheepsbouw en Werktuigen Fabriek, in samenwerking met vrijwilligers, de stoomspoorhijskraan ,,Schelde 38’’, geregistreerd als nationaal railmonument onder nummer 078, in originele

   werkende staat terug te brengen, te behouden, en terug te plaatsen op een nog bewaard gebleven restant spoorrails tussen het Dok en het ,,Museum Scheldewerf’’.

2. Het verrichten van alle verdere handelingen, die met het vorenstaande in de ruimste zin verband houden of daartoe bevorderlijk kunnen zijn.

Doelstelling geconcretiseerd

Het beleid voor de jaren 2025-2026-2027 richt zich op de volgende 3 zaken:

• Onderhoud en instandhouding van de Stoomhijskraan
• Verwerving van een opslagruimte met werkplaats t.b.v. de Stoomhijskraan
• Hergebruik van de historische stalen draagconstructie van de voormalige KMS Vliegtuigfabriek.

Stoomhijskraan

Na het gereedkomen van de restauratie van de stoomhijskraan in 2021 en plaatsing op een overgebleven stuk spoorrails op het Scheldeterrein zijn in 2022 de laatste werkzaamheden voor afwerking van de kraan voltooid.

De jaren 2023-2024 vormden de eerste jaren van instandhouding en onderhoud Dit beleid wordt in de jaren 2025-2026-2027 onverkort voortgezet. Ten minste 1 x per jaar wordt de kraan onder stoom gebracht en worden de ketel en alle werkende delen gecontroleerd. De giek wordt neer gelaten en alle kabels ingevet en gecontroleerd op corrosie. In 2026 is voorzien in een schilderbeurt van de kraan. Hiervoor wordt jaarlijks € 200,- gereserveerd in het Onderhoudsfonds. In datzelfde jaar zal een keuring van de ketel plaats vinden.

Werkplaats

Door het wegvallen van een gehuurde ruimte voor opslag van gereedschap en materiaal voor de kraan in een bedrijfshal, wegens andere activiteiten van de eigenaar, is de stichting op zoek naar een andere werkruimte. In 2024 zijn de gereedschappen en andere zaken in containers opgeslagen en op een terrein van de Provincie Zeeland geplaatst. Voor onderhoud aan (kleinere) onderdelen wordt noodzakelijk gebruik gemaakt van de privé faciliteiten van de vrijwilligers. Dit is niet ideaal. De stichting wil in de jaren 2026-2027 een eigen ruimte verwerven (huren) ofwel in een apart gebouw ofwel in een verzamelgebouw.

Vliegtuigfabriek

In 2023 heeft de stichting de stalen draagconstructie van een deel van de voormalige KMS Vliegtuigfabriek overgenomen van de Gemeente Vlissingen. In 2004 zijn deze constructie-delen van de sloop van het gebouw gered en opgeslagen met het doel deze te hergebruiken ergens in Vlissingen. Er zijn in de loop van de jaren enkele ontwerpen gemaakt, maar tot realisatie is het nooit gekomen. De constructie is van cultuur historisch belang als laatste restant van een gebouw voor vliegtuigbouw in Nederland.

Doel is de stalen constructie te gebruiken voor een gebouw, in vorm en uitstraling gelijkend op de voormalige Vliegtuigfabriek, welke overigens een eenvoudige maar kenmerkende Jugendstil-architectuur had.

De stichting heeft hiermee 2 doelen voor ogen: een gebouw creëren dat commercieel exploitabel is waaruit opbrengsten kunnen voortvloeien voor instandhouding en onderhoud van de stoomhijskraan; en (zo mogelijk) in een deel van dat gebouw een ruimte met werkplaats creëren voor onderhoud van de kraan.

In 2023 en 2024 heeft de stichting overleg gevoerd met de Provincie Zeeland voor verwerving van een terrein, eigendom van de Provincie, bij de Keersluisbrug dat met enige aanpassingen als bouwlocatie zou kunnen dienen. Hieruit zijn echter geen concrete plannen voortgekomen. In 2024 heeft de stichting (via de Gemeente Vlissingen) het oog laten vallen op een terrein dat in 2025 in de verkoop komt via openbare inschrijving.

De stichting wil dit initiatief in 2025-2026-2027 verder ontwikkelen door samenwerking met particuliere investeerders of projectontwikkelaars met het doel de constructie als erfgoed in te brengen voor hergebruik en veilig te stellen voor de toekomst. De stichting financiert het voortraject van conserveren en gereedmaken voor montage in een concreet bouwwerk. Dit met gebruik making van erfgoed-subsidies (o.a. van de Provincie Zeeland). De stichting neemt zelf geen commerciële exploitatie en eigendom van het gebouw op zich, maar wil dit in een aparte rechtspersoon of bestaande exploitatiemaatschappij onderbrengen.

Activiteiten

Alle activiteiten van de stichting zijn sinds de oprichting gericht op behoud, restauratie en plaatsing van de Stoomhijskraan Schelde 38. De onderhoudswerkzaamheden als hiervoor genoemd worden op de 2e zaterdag van september, de nationale Open Monumentendag, uitgevoerd. Op deze manier blijft de overlast voor omwonenden beperkt en kunnen bezoekers van andere monumenten op het Scheldeterrein tevens de kraan in werking zien. De Stichting wil deze Open Monumentendag als vast onderdeel van de activiteiten blijven inplannen.

Een bijzondere item is de model-stoomhijskraan, gemaakt door de heer Dick Bakker. Aan de hand van de originele werftekeningen van De Schelde had hij het model 1 : 10 zelf tot in het kleinste detail vervaardig. Het model kan daadwerkelijk onder stoom worden gebracht en werken en op die manier gebruikt worden voor promotie en educatieve doeleinden. De stichting kreeg het model tegelijk met de prijsuitreiking van het Prins Bernhard Cultuurfonds Zeeland op 4 april 2019 van de heer Bakker. Het model staat opgesteld in de hal van een zorginstelling op het Scheldeterrein, tegenover de kraan.

De kraan is onderdeel van de gebouwde omgeving en is daarmee voor ieder zichtbaar en karakterbepalend voor het stadsgebied ‘Scheldekwartier’. Via publiciteit en virtuele presentaties (Website) kunnen specifieke doelgroepen worden bereikt als (techniek)studenten, toeristen, bewoners van Vlissingen, oud-werknemers van De schelde, etc. De stoomhijskraan kan gemakkelijk opgenomen worden in toeristische routes en beschrijvingen van het voormalig industrieterrein. Tevens is de kraan toegankelijk op verzoek om het inwendige te bekijken of te fotograferen.

De stichting wil ook passende op stoomkracht werkende machines of werktuigen verkrijgen welke aan de kraan kunnen worden verbonden om in bedrijf te kunnen worden gedemonstreerd.

Verder streeft de stichting naar samenwerking met collega-erfgoedinstellingen die op het Scheldeterrein actief zijn: vrijwilligers van de historische PSD-veerboot “Koningin Emma”, het museumschip de mijnenveger “Mercuur” en het Scheldemuseum “De Verbandkamer”. Dit voor onderlinge uitwisseling van kennis, gezamenlijke activiteiten en publieksinformatie.

Doelgroepen

De stichting stoomhijskraan Schelde 38 Vlissingen werkt voor een breed scala aan geïnteresseerden:

• Algemeen: geïnteresseerden in stoommachines, thermodynamica, werktuigbouwkunde, natuurkunde, techniek(geschiedenis), energietechniek, algemene geschiedenis, spoorwegliefhebbers, voormalig werknemers, stokers en machinisten die tijdens hun loopbaan nog met stoom hebben gewerkt en de familie daarvan en andere geïnteresseerden in de breedste zin van het woord.
• Onderwijs: scholieren en studenten vanaf de basisschool tot en met MBO, HBO en TU.
• Vrijwilligers: belangstellenden die bereid zijn een persoonlijke bijdrage te leveren aan onderhoud en de instandhouding van het monument.
• Toeristen uit binnen- en buitenland.

Verweving inkomsten

De stichting verwerft inkomsten uit:

• Activiteiten: gericht op inkomsten uit publiciteit over de stoomhijskraan of beschikbaar stellen van de kraan voor promotiedoeleinden en fondswerving.
• Donaties: van particulieren.
• Sponsoring: in geld of in natura (diensten) van bedrijven
• Subsidies: bijdragen van landelijke of lokale fondsen of overheid.
• Overige inkomsten: zoals rente en incidentele inkomsten (bijv. uit verkoop overtollig materiaal)

Besteding vermogen

Alle inkomsten worden aan geen ander doel besteed dan instandhouding en onderhoud van de stoomhijskraan en eventuele bijbehorende werktuigen, brandstof voor de kraan, verzekerings- en administratiekosten, huur van een reparatiewerkplaats en kosten voor public relations (website). Voor het groot onderhoud is een voorziening op de balans gecreëerd. Vanaf 2021 is hierop jaarlijks geld gestort.

Verder, mits hiervoor speciale donaties en subsidies tegenover staan, ontwikkeling van het initiatief Vliegtuigfabriek.

Begroting 2025-2026-2027 in kerncijfers

Onder organisatiekosten vallen o.a. kosten voor bestuur, website, verzekering, bankkosten, PR en reiskostenvergoeding. Gerekend is met een lichte jaarlijkse kostenstijging van o.a. verzekering, bankkosten en website. Onder onderhoudskosten kraan vallen de onderhoudskosten, transport, brandstof en keuringskosten. In 2026 is gerekend met extra kosten voor periodieke keuring.

Onder werkplaatskosten valt huur en energie van een ruimte voor opslag van o.a. reserveonderdelen en smeermiddelen, en (onderhoud of huur) van gereedschap voor reparaties. Vanaf 2026 is gerekend met huur voor een opslagruimte, € 1.200,- per jaar.

De financieringskosten bestaan uit afschrijvingen van (groot) gereedschap en hulpmiddelen voor de kraan en de dotatie aan de voorziening voor groot onderhoud aan de stoomhijskraan. Deze laatste is € 200,- per jaar. De afschrijvingskosten voor in de beginjaren aangeschafte gereedschappen en uitrusting loopt langzaam af.

Aan donaties van een vaste groep donateurs kan ca € 2.500,00 worden verwacht. Streven is dit langzaam te verbreden. In 2026 is gerekend met een eenmalige subsidie voor conservering van de stalen draagconstructie van de voormalige Vliegtuigfabriek. Door de Provincie Zeeland is in 2024 reeds een bedrag gereserveerd maar nog niet beschikt. Sponsoring zijn eenmalige bijdragen in geld of natura van in hoofdzaak bedrijven.

Voor bijzondere investeringen doet de stichting beroep op regionale of landelijke fondsen voor restauratie van erfgoed.