Uit de media

Het ongelooflijke verhaal van stoomhijskraan 38

dinsdag 15 december 13:21 - 2015 

VLISSINGEN – De Koninklijke Maatschappij De Schelde liet vlak na de Tweede Wereldoorlog twee stoomhijskranen bouwen. In die tijd was daar veel vraag naar en bij De Schelde was op dat gebied veel expertise aanwezig. Ingenieur Mulock Houwer kreeg binnen het bedrijf de opdracht er twee te ontwerpen en te bouwen. Ze werden geregistreerd onder de namen De Schelde 38 en 39. Nummer 38 ligt sinds kort in onderdelen in de Machinefabriek. “Waarom ze die namen hebben gekregen is nog niet duidelijk”, vertelt Wesley Sekewael, “daar probeer ik nog achter te komen.” Wesley studeert werktuigbouwkunde in Delft, heeft een enorme passie voor allerlei machines die op stoom werken, is bestuurslid en collectiebeheerder bij de Oude Verbandkamer van De Schelde. Wekelijks reist hij met de trein richting Delft. “Als ik bij Goes het terrein van de Stoomtrein Goes-Borssele (SGB) passeerde zag ik daar altijd onderdelen van een van de twee originele stoomhijskranen staan. Er gebeurde helemaal niets mee. Eeuwig zonde dacht ik dan.” Vanuit die gedachte, het kader en de doelstelling van de Oude Verbandkamer en de eeuwige overtuiging dat Vlissingen veel meer met haar cultureel erfgoed zou moeten doen ben ik gaan informeren of wij niet Nummer 38 naar Vlissingen konden halen.”

Staalplatenpark Eén van de twee hijskranen, nummer 39, was nadat de kranen in 1975 buiten werking waren gesteld in het Stoommuseum in Hoorn terechtgekomen. Beide kranen hadden een museale bestemming gekregen. Nummer 38 kwam echter ontmanteld in Goes terecht. Jarenlang werd er niets mee gedaan totdat Wesley besloot dat dat maar eens moest veranderen. “Ja, het is de laatste generatie zuigerstoomwerktuigen, in heel Nederland zijn er nog een stuk of zes van over. Deze twee werden in Vlissingen ingezet om staalplaten te lossen van binnenvaartschepen op ’t Eiland, waar vroeger een Marinehaven lag, ook wel het staalplatenpark genoemd. De railhijskranen waren voor die tijd best heel bijzonder, ze konden hijsen, rijden (op rails), zwenken en toppen.” Veel Vlissingers herinneren zich nog wel de geluiden die daarmee gepaard gingen zoals het piepen, kraken en sissen van ontsnappend stoom.

Haast Wesley Sekewael startte, op persoonlijke titel, eind april een ongelooflijke reddingsoperatie. “Opeens zag ik vanuit de trein dat de onderdelen van nummer 38 verdwenen waren. ‘Oh nee, de kraan is weg’, dacht ik, ‘geen tijd te verliezen’. Navraag leerde mij dat Hoorn nummer 39 had geschonken aan de SGB en dat zij nummer 38 naar de schroot had gebracht.” Wesley snapte het meteen. Hij had haast. Zonder overleg te plegen startte hij een bijna onmogelijke zoektocht en twintig minuten voordat alles in de metaalshredder zou terechtkomen wist hij het onomkeerbare omkeerbaar te maken. Bij de metaalboeren stond hij nu voor bijna 10.000 euro in het krijt. Maar zijn poging om een stukje geschiedenis te bewaren voor het nageslacht bleef niet onopgemerkt. De Goese metaalhandelaar Van Son zorgde er persoonlijk voor dat alles wat bij hem lag naar Vlissingen werd getransporteerd. Alle onderdelen liggen nu gereed om gerestaureerd te worden.

Vrijwilligers Wesley heeft in Arjan van Gelder, bekend van de PSD-boot ‘Oosterschelde’ reddingsactie, een mede-geïnteresseerde gevonden en zij vormen nu samen de Werkgroep Stoomkraan Schelde 38, die is ondergebracht bij de Stichting Stadsherstel Vlissingen. Ondertussen heeft zich al een tiental vrijwilligers aangemeld. Op het Scheldeterrein hoort een stadswijk te verrijzen waar oog is voor cultureel erfgoed, vindt Sekewael. Veel wetenschappelijke onderzoeken tonen volgens hem aan dat aandacht daarvoor en lokale initiatieven een voorwaarde zijn. “Wij kunnen helpen dit gebied aantrekkelijker te maken, we houden rekening met haar biografie en culturele planologie. Met meer steun van de gemeente voor lokale initiatieven zoals het onze gaat de ontwikkeling van beeldbepalende projecten hand in hand met de nationale beeldvorming van het Schelde-terrein. We moeten juist gebruik maken van nationale industriële monumenten zoals deze kraan, mooiere aanwinsten kan Vlissingen zich niet wensen”, aldus Wesley en Arjan. De werkgroep zoekt vrijwilligers, diensten en geld en hoopt op de toezegging van de gemeente om nummer 38 in de Machinefabriek te mogen restaureren. “Een mooiere plek is er niet”, zeggen de twee vastberaden.

BIJDRAGE BO VAN SCHEYEN

===============================================================================================================

 

Frances Oreel (links) van de PvdA Vlissingen schenkt Jos Roelse (rechts) de messing stoomfluit. In het midden op de achtergrond applaudisseert Wesley Sekewael. © Lex De Meester

Stoomhijskraan Schelde 38 kan op de rails in Vlissingen

VLISSINGEN - De stoomhijskraan Schelde 38 kreeg zaterdag een echte fluit cadeau. Nu nog een plekje op het Scheldekwartier.

Claudia Sondervan 03-12-17, 16:38 Bron: PZC

De fluit zat hiervoor ook op een stoomhijskraan, van een ander type. De zware messing stoomfluit maakt een stevig schril kabaal, liet vrijwilliger Jos Roelse van de Stichting Stoomhijskraan Schelde 38 zaterdag horen in de Machinefabriek in Vlissingen. Daar wordt de oude hijskraan, ooit gemaakt door en voor de Koninklijke Maatschappij De Schelde, gereconstrueerd. 

Wesley Sekewael,  de motor achter het restauratieproject, duikelde de fluit op bij een handelaar in 's Gravensande. Voor 350 euro. Die kwam uit de PvdA-kas, als aanmoediging. De partij geeft jaarlijks de Pluim van de Arbeid weg aan een mooi Vlissings initiatief. Die arbeid komt voor het leeuwendeel van Roelse en nog vijf vrijwilligers, gepensioneerde Scheldemensen. Vaak hebben ze de kraan nog werkend gekend, zoals Jan Bommeljé, die machinist op de 38 was. Hij klom zaterdag wmet verwondering in het nieuwe machinistenhuis. Dat glimt nog van het blanke staal. Het eigenlijke machinistenhuis was al verloren in de shredder. Binnenkort wordt de kraan van boven tot onder helder geel gespoten, inclusief de lange giek, zoals voorheen. 

Dan kan de kraan de bescherming van de Machinefabriek verlaten. Van Gelder hoopt dit voorjaar al. Dan wordt de torenkraan van de Schelde weer compleet wordt gemaakt en geplaatst op de  kade voor de Machinefabriek. Als dan de stoomhijskraan ook haar plaats kan innemen op de railsresten die vlak achter het Scheepswerfmuseum liggen? ,,We hebben het vertrouwen terug dat het lukt." Een lijst bezweringen dat de kraan niet onder stoom komt, beveiligd is tegen zwiepen en zwenken en vandalen, goed wordt verzekerd en onderhouden, dat ze te verplaatsen is als het moet en boven alles de gemeente geen cent zal kosten, lijkt in het stadhuis goed te vallen.

,,De gemeente lijkt te lijden aan erfgoedintolerantie"

Wesley Sekewael, restaurateur

Dat is voor het eerst, onderstreepte Sekewael zaterdag. Tot nu kwam uit het stadhuis enkel ontmoediging. ,,De gemeente lijkt te lijden aan erfgoedintolerantie'", zei hij zaterdag. Sekewael vroeg enkel een werkplek in de Machinefabriek en op aandringen van de gemeenteraad kwam die er. De kraan stond veertig jaar bij de Stichting Stoomtrein Goes-Borsele, maar die zag geen kans de kraan te restaureren. Toen SGB in 2015 de tweelingzus no. 39 van de kraan geheel gerestaureerd cadeau kreeg van een ander museum, ging no. 38 naar schroothandelaren. Sekewael (24) spoorde de onderdelen op en kocht ze op voor 3800 euro. Daarna kwam de hulp, financiëel, materiëel en in menskracht, van alle kanten. Er is nog achtduizend euro nodig voor ontbrekende onderdelen, maar dan is de klus geklaard, vertelt stichtingsvoorzitter Ad van Gelder. Hij vroeg hulp om fondsen te benaderen om die som bijeen te krijgen. 

De kraan is inmiddels opgenomen in het Register Railmonumenten van Historisch Railvervoer Nederland (HRN), de belangenvereniging van museale en toeristische railorganisaties. Dat geeft verder geen bescherming, weet van de stichting Arjan van Gelder, maar het staat wel mooi op het briefpapier: nationaal railmonument.

==============================================================================================================

 

Het onderstel, de vijftien meter lange giek en diverse andere stukken van de stoomspoorhijskraan Schelde 38. © lex de meester

Redding en renovatie van stoomhijskraan Schelde 38 in Vlissingen wordt beloond met een geldprijs

VLISSINGEN - De redding en de renovatie van de stoomhijskraan Schelde 38 is zo bijzonder en geslaagd dat het project de Stimuleringsprijs 2019 krijgt van het Prins Bernhard Cultuurfonds Zeeland. Stichting Stoomhijskraan Schelde 38 krijgt de prijs - een bedrag van 10.000 euro - op 4 april. 

Jeffrey Kutterink 14-03-19, 14:37 Laatste update: 14:44

Het project begon in 2015 met ‘een bijzondere en geslaagde reddingsoperatie van een uniek exemplaar industrieel erfgoed’, motiveert het cultuurfonds de prijs. ,,Wat volgde was een restauratie in etappes volgens een gedegen planning, met als uitgangspunt zoveel mogelijk gebruik van originele onderdelen. Een grote groep vrijwilligers, waaronder veel gedreven oud-Scheldemedewerkers, zette zich ervoor in.”

De prijs is bedoeld voor de laatste stap van de restauratie. Het cultuurfonds hoopt dat de restauratie van de Schelde 38 een ‘blijvende bijdrage levert aan het maritiem erfgoed en karakter van Vlissingen en het Scheldekwartier in het bijzonder’. 
Commissaris van de koning Han Polman reikt als voorzitter van het Cultuurfonds Zeeland de prijs op 4 april uit in de Timmerfabriek in Vlissingen.

===============================================================================================================

 

10.000 euro van Prins Bernhard Cultuurfonds voor Stoomhijskraan Schelde 38

Door: Eugene de Kok   donderdag 14 maart 13:49 - 2019 

VLISSINGEN - De stichting Stoomhijskraan Schelde 38 krijgt de stimuleringsprijs 2019 van het Prins Bernhard Cultuurfonds Zeeland.

Het gaat om een bedrag van 10.000 euro. Commissaris van de koning Han Polman reikt de cheque op 4 april uit in de Timmerfabriek in Vlissingen. De prijs is bedoeld als waardering voor bijzondere initiatieven van vrijwilligers of amateurs.

De stichting maakt zich sterk voor het redden en restaureren van stoomhijskraan Schelde 38.

Laatste fase

De 10.000 euro is bestemd voor de laatste fase van de restauratie van de kraan. Het industriële erfgoed deed jarenlang dienst op scheepswerf De Schelde. Na de restauratie moet hij bijdragen aan het maritiem erfgoed en karakter van Vlissingen en van nieuwbouwwijk Scheldekwartier in het bijzonder.

Jaarlijks

Het Prins Bernhard Cultuurfonds Zeeland schenkt elk jaar ongeveer 400.000 euro aan organisaties op het gebied van  podiumkunsten, beeldende kunst, film en fotografie, geschiedenis, cultureel erfgoed en natuur.

===============================================================================================================

 

Geldprijs als waardering voor project stoomhijskraan

Voor het terugzetten van Stoomhijskraan Schelde 38 in Vlissingen is 10.000 euro beschikbaar. De stichting die druk bezig is met de restauratie van de historische kraan krijgt dat bedrag vanmiddag van het Prins Bernhard Cultuur Fonds Zeeland.

 

Wesley Sekewael (archief) (foto: Omroep Zeeland)

Met de cheque wil het cultuurfonds waardering uitdrukken voor de inzet waarmee wordt gewerkt aan het in oude luister herstellen van bijzonder industrieel erfgoed.

Restauratie in etappes

Het restauratieproject begon in 2015 nadat Stoomhijskraan Schelde 38 van de sloop was gered. Sindsdien werkt een grote groep vrijwilligers waaronder heel wat oud-Scheldemedewerkers in etappes aan de renovatie. Initiatiefnemer Wesley Sekewael schat in dat de klus nu voor zo'n 75 tot 80 procent is geklaard.

De kraan is een stoomspoorhijskraan die op de Scheldewerf in Vlissingen een vaste plaats. Na 40 jaar te hebben gestaan bij de Stichting Stoomtrein Goes-Borsele belandde het gevaarte bij de schroothandel. Wesley Sekewael redde de kraan vervolgens op het nippertje van de sloop.

Het bestuur van de Stichting Stoomhijskraan Schelde 38 heeft besloten het geld van het Prins Bernhard Cultuurfonds nog even apart te leggen. Het bedrag wordt gereserveerd voor het terugplaatsen van de kraan. Dat wordt waarschijnlijk een dure klus waarvoor onder meer een paar kranen moeten worden ingehuurd.

Stichting Stoomhijskraan Schelde 38 krijgt 10.000 euro

Wanneer de stoomhijskraan wordt teruggezet, durf Sekewael niet te zeggen. "Ik verwacht niet dat het nog jaren zal duren." zegt hij, maar voor het noemen van een datum is het volgens hem nog veel te vroeg. Wel is al duidelijk waar het erfgoed moet komen: in het Vlissingse Scheldekwartier op de rails tussen de Verbandkamer en 't Dok.

===============================================================================================================

Delftse ingenieur redt stukje Zeeuwse scheepsbouwhistorie

Jan Dirk van Scheyen

09-04-2019

 

Wesley Sekewael (l.) en Dick Bakker bij een schaalmodel van de stoomhijskraan Schelde nummer 38, gemaakt door Bakker. beeld Van Scheyen Fotografie

Werktuigbouwkundige Wesley Sekewael (25) uit Delft wist op het nippertje te verijdelen dat een oude stoomhijskraan tot schroot werd vermalen. Hij hoopt dat het monument binnen een jaar een mooie plek krijgt in zijn geboortestad Vlissingen.

Het gaat om de stoomhijskraan Schelde nummer 38, die in 1946 werd ontworpen, gebouwd en gebruikt bij de Vlissingse scheepswerf De Schelde.

Uiteindelijk kwam het gevaarte in 1975 op het museumterrein van de Stoomtrein Goes-Borssele (SGB) in Goes terecht. Daar lag het echter jarenlang in delen opgeslagen.

De kraan heeft nog een zus, stoomhijskraan Schelde nummer 39. Die belandde op een zeker moment ook bij de SGB. Deze was compleet en toen besloot de SGB om nummer 38 weg te doen.

Sekewael, bouwkundig ingenieur: „Door hem te kopen heb ik nummer 38 op het nippertje weten te behoeden voor sloop. Vervolgens ben ik de kraan gaan restaureren. Dat karwei is nu voor 75 procent klaar. De onderdelen liggen nog wel verspreid door Vlissingen.”

Wat maakt de kraan bijzonder?

„Het gaat hier over uniek mobiel erfgoed. De kraan reed heen en weer op spoorrails op het voormalige Scheldeterrein in Vlissingen. Op die plek komen nu woningen.

Het is de bedoeling dat de kraan tussen de nieuwe huizen wordt teruggeplaatst op de oorspronkelijke rails. Die liggen er namelijk nog. In een moderne Vlissingse woonwijk wordt dan iets van de rijke geschiedenis van De Schelde levend gehouden. Nummer 38 is de belichaming van de werktuigbouwkunde. Alle disciplines daarvan komen erin samen.”

Waar komt uw passie voor de kraan vandaan?

„Ik ben medeoprichter van een museum over de scheepsbouwgeschiedenis van Vlissingen. Er is veel erfgoed van De Schelde verloren gegaan en ik wilde niet dat deze kraan hetzelfde lot onderging. Dus kocht ik de kraan, dat wil zeggen: de onderwagen en de stoomketel.

Dat was in 2015. In de jaren daarna heb ik her en der de meeste andere onderdelen weten te traceren.

Wat ik niet vond, kon ik nabouwen dankzij Dick Bakker uit Voorschoten, die ooit een schaalmodel van de kraan maakte. Hij bouwt hobbymatig stoommachines na en bezat de bouwtekeningen van nummer 38. Zo konden we het ontbrekende machinistenhuisje reconstrueren.”

Heeft u alles in uw eentje gedaan?

„Nee, dit reddingsproject was nooit geslaagd zonder de belangeloze inzet van veel enthousiaste vrijwilligers en de steun van bedrijven en sponsoren. Vorige week kregen we 10.000 euro van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Een enorme opsteker en ook een blijk van erkenning voor ons project.”

In de schijnwerpers: rubriek voor opmerkelijk regionaal nieuws.

===============================================================================================================

 

Op de foto vlnr: Han Polman, Wesley Sekewael, Arjan van Gelder (vz) en Ronald den Broeder (alg. lid Stichting Stoomhijskraan Schelde 38). ©Bert van Leerdam

Stimuleringsprijs voor restauratie stoomhijskraan

Het had maar een haartje gescheeld of de Stoomhijskraan Schelde 38 was roemloos van de aardbodem verdwenen. Dan was er zeker op 4 april in de Vlissingse Timmerloods geen cheque van 10.000 euro en een kunstwerk van Paul en Menno de Nooijer voor uitgereikt.

Wesley Sekewael, intussen secretaris van de stichting, was al jaren bezig met deze bijzondere kraan. Hij weet het nog precies, op de dag na koningsdag in 2015 kreeg hij te horen dat al het ijzeren materiaal van die historische kraan door een recyclingbedrijf was opgekocht. Hij pakte onmiddellijk de telefoon en kreeg de baas aan de lijn: “Ja dat schroot is hier, ik rij het nu richting de oven en ga het over 20 minuten omsmelten.” Na enig praten kon Wesley de ‘ijzersmelter’ overtuigen het materiaal nog even apart te leggen. “Wij willen het kopen.” Dat Wesley goed van tongriem gesneden is bleek op 4 april tijdens zijn dankwoord bij de ontvangst van de Stimuleringsprijs
2019 van het Prins Bernhard Cultuurfonds Zeeland. Wesley: “Ik heb jaren het gevoel gehad dat ik aan een dood paard aan het trekken was. Wij, als Stichting Stoomhijskraan Schelde 38 hebben heel wat, naar mijn mening, onnodige hobbels en tegenslagen moeten trotseren. En daarom is deze prijs ook zo’n geweldige opsteker.” Handig maakte hij van de gelegenheid gebruik om de aanwezigen en vooral de bestuurders op te roepen tot medewerking. “En we kunnen vooral ook nog heel wat vrijwilligers gebruiken voor onze stichting: Meld je aan!”. De Stichting gaat de 10.000 euro voorlopig even opzij zetten voor de afrondende fase van het reddingsen restauratieproject. Wesley: “Dan moet al dat zware materiaal dat nog overal ligt, hier naar toe worden gebracht. Dat ga je niet even op je fetsje ophalen.” En wanneer staat de kraan er? “Dat is een moeilijke vraag, er zijn nog heel wat onzekerheden, maar ik reken er op dat het geen kwestie meer van jááren zal zijn.” Bij de prijsuitreiking was ook Dick Bakker uit Voorschoten aanwezig. Hij bracht een door hem op schaal nagebouwd exemplaar van de stoomhijskraan mee, een werkstuk waaraan hij meer dan 1500 uur heeft gewerkt. Het miniatuur kan alles wat de echte kraan straks ook moet kunnen.

Dick Bakker maakte een miniatuurversie van de stoomhijskraan. ©Bert van Leerdam

10.000 euro
De Stimuleringsprijs Zeeland 2019 van het Prins Bernhard Cultuurfonds werd uitgereikt door Commissaris van de Koning Han Polman. Die legde in zijn toespraak uit dat het bedrag van 10.000 euro niet uit een overheidspotje komt, maar uit onder meer particuliere giften: “Veel mensen willen iets positiefs doen voor de samenleving en laten hun geld na aan ons Fonds, in het terechte vertrouwen dat wij het bij een mooi en nuttig doel terecht laten komen. Dat blijkt vanmiddag bij de uitreiking aan de Stichting Stoomhijskraan Schelde 38.”

===============================================================================================================

Onderwagen Stoomhijskraan Schelde 38 bijna klaar

De onderwagen van de voormalige stoomhijskraan in 1946 gebouwd bij scheepswerf De Schelde is op een paar kleine dingen klaar voor gebruik.

Het is een tijdje stil geweest maar schijn bedriegt, de vrijwilligers hebben heel werk verricht met het restaureren van de Stoomhijskraan, die in 2015 door Wesley Sekewael gered werd van de shredder. Een prachtig stuk historische techniek is weer in volle glorie hersteld staat te lezen op de FB pagina van Stoomkraan Schelde 38. De verwachting is dat assembleren van de kraan dit jaar plaats gaat vinden. De reconstructie vindt plaats in de oude Machinefabriek. De Stoomhijskraan Schelde 38 zal uiteindelijk een plaats krijgen nabij het museum Scheldewerf aan de Willem Ruijsstraat op de rails die daar nog ligt. Maar voordat het zover is moet de gemeenteraad en andere betrokken instanties hier nog wel haar zegen over geven.

Renovatie van stoomhijskraan Schelde 38 beloond met geldprijs
De redding en de renovatie van de stoomhijskraan Schelde 38 is zo bijzonder en geslaagd dat het project de Stimuleringsprijs 2019 kreeg op 4april (de prijs een bedrag van 10.000 euro) van het Prins Bernhard Cultuurfonds Zeeland. Het project begon in 2015 met ‘een bijzondere en geslaagde reddingsoperatie van een uniek exemplaar industrieel erfgoed’, motiveert het cultuurfonds de prijs. ,,Wat volgde was een restauratie in etappes volgens een gedegen planning, met als uitgangspunt zoveel mogelijk gebruik van originele onderdelen. Een grote groep vrijwilligers, waaronder veel gedreven oud-Scheldemedewerkers, zette zich ervoor in.” De prijs is bedoeld voor de laatste stap van de restauratie. Het cultuurfonds hoopt dat de restauratie van de Schelde 38 een ‘blijvende bijdrage levert aan het maritieme erfgoed en karakter van Vlissingen en het Scheldekwartier in het bijzonder’.

Maarten van Rossem beschermheer Stoomhijskraan Schelde 38
Met historicus en televisiepersoonlijkheid Maarten van Rossem heeft Wesley Sekewael zijn gedroomde 'beschermheer'. Sekewael sprak Van Rossem in het Spoorwegmuseum en nam daar een promotiefilmpje op. In dat filmpje prijst Van Rossem, met een schaalmodel van de kraan in zijn hand, de renovatie en terugplaatsing van de kraan aan.

Er zijn nog maar twee van die stoomhijskranen over, waarvan er één nog opnieuw moet worden opgebouwd. Het feit dat deze kraan door de werf De Schelde zelf is ontwikkeld, maakt het nog interessanter voor Vlissingen om weer een werkend exemplaar op het voormalige Scheldeterrein te laten zien." Als de stoomkraan op het Scheldeterrein verrijst, belooft Van Rossem dat hij, 'geheel gratis', een lezing over stoommachines houdt in Vlissingen. 

===============================================================================================================

Na de zomer staat stoomhijskraan in het Scheldekwartier

VLISSINGEN - Stoomhijskraan Schelde 38 prijkt dit najaar aan de rand van het voormalige Scheldeterrein. De stoomketel is nog niet helemaal klaar en de kraan moet nog in elkaar worden gezet. Maar het einde van de jarenlange renovatiewerkzaamheden komt in zicht.

Rene Hoonhorst 19 mei 2020 Laatste update: 16:04

Secretaris Wesley Sekewael van de Stichting Stoomhijskraan 38 is er blij mee. Het is al bijna vijf jaar geleden dat hij het karkas van de stoomhijskraan redde van de sloop. De studie werktuigbouwkunde die hij destijds deed, is intussen succesvol afgerond. Een volledige baan durft hij tot nu toe niet aan, want eerst moet zijn ideaal ‘een werkende stoomhijskraan 38 op het Scheldeterrein’ zijn verwezenlijkt.

Voorzitter Arjan van Gelder en bestuurslid Ronald den Broeder hebben er net als Sekewael alle vertrouwen in dat de historische hijskraan dit najaar in het Scheldekwartier staat. Dat vertrouwen wordt niet in het minst geschraagd door de inventiviteit en werklust van een grote club vrijwilligers. Zij zorgen er voor dat de kraan straks weer net zo werkt als in zijn werkzame leven van net na de oorlog tot aan de jaren zeventig.

Fameuze fabriek van Dikkers

Ronald den Broeder, Arjan van Gelder, Willem Kole en Wesley Sekewael (vlnr) op de geheel gereviseerde onderwagen van stoomhijskraan 38. © Lex De Meester

Sekewael: ,,De kraan is destijds op de Scheldewerf gebouwd naar eigen ontwerp. We hebben gelukkig wel de bouwtekeningen, maar kunnen niet veel originele onderdelen bestellen. Het is fantastisch dat we met hulp van sponsors nog wat machientjes voor hydraulische en pneumatische systemen - appendages en tubelures voor techneuten - van de fameuze Dikkersfabriek uit Hengelo hebben kunnen kopen. En voor de rest leunen we op vrijwilligers die zelf flenzen, pijpen en buizen maken voor specifieke toepassingen.”

Voormalig ‘elektrotechneut’ Willem Kole uit Oost-Souburg, vorig jaar met pensioen gegaan, is één van die vrijwilligers. Anderen draaien thuis achter de eigen werkbank onderdelen voor de kraan, maar Willem klust graag op en aan de kraan in de loods van Harthoorn. ,,Mooi om met zo'n historisch voertuig aan de slag te zijn. En anders moet ik thuis toch maar stofzuigen”, lacht Kole.  

Willy Wortel

Zelf klopt Kole zich niet op de borst, maar de bestuursleden zijn zeer in hun nopjes dat Willem ook een soort Willy Wortel is. Het onderstel en kraanhuis moeten nog op elkaar worden geplaatst. Dat gebeurt buiten de loods, omdat de kraan te groot is om in zijn geheel naar buiten te takelen. 

De verschillende onderdelen worden niet simpel op elkaar gelast, want de stichting wil kraanhuis en onderstel in de toekomst uit elkaar kunnen halen om onderhoud te plegen en de kraan makkelijker te kunnen vervoeren. ,,De enorme onderdelen simpel met bestaande schroeven en moeren vastmaken, gaat niet. Willem ontwerpt onder meer nieuwe bouten en pennen om montage mogelijk te maken.”

Thermphos-erfgoed

Het bestuur is blij dat het beslag heeft weten te leggen op ‘extra industrieel erfgoed’. ,,We waren net op tijd om twee stukken van 25 meter rail van het terrein van Thermphos te halen. Op die rails kunnen we proefrijden.” De rails kunnen over een paar maanden naar de Willem Ruysstraat (naast het hoofdkantoor van Damen in het verlengde van Van Dishoeckstraat). 

Schelde 38 zal daar eerst een plek krijgen, is in overleg met de gemeente besloten. Voor de stoomhijskraan naar zijn definitieve plek aan de overkant van de straat verhuist, moet de Ketelmakerij zijn afgebouwd en moet duidelijk zijn hoe de toekomst van de Machinefabriek er uit ziet.

Ronald den Broeder, Arjan van Gelder, Wesley Sekewael en Willem Kole (vlnr) bij de uit de failliete Thermphosboedel geredde spoorrails. © Lex De Meester